Máu bé gái chuyển đen do ngộ độc methemoglobin

Máu của trẻ bị ngộ độc có màu đen ở thời điểm nhập viện. Ảnh: BVCC.

Bệnh viện Nhi đồng Thành phố (TP.HCM) vừa tiếp nhận cấp cứu khẩn trường hợp bé gái P.T.M. (ngụ Cần Đước, Long An) trong tình trạng tím tái toàn thân, môi thâm, da xanh, chỉ số SpO2 (nồng độ oxy trong máu) tay chân ở mức nguy hiểm 75%.

Theo lời người mẹ, khoảng 14h ngày 17/6, trẻ ăn cơm với canh ghẹ nấu cải bó xôi, được nấu bằng nước giếng tại nhà. Sau khoảng một giờ, khi đang chơi, bé đột ngột có biểu hiện giật mình, tím môi và da xanh tím. Gia đình lập tức đưa con đi cấp cứu.

Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Minh Tiến, Phó giám đốc bệnh viện, cho biết ghi nhận lúc nhập viện, bé tỉnh, quấy khóc, da niêm xanh tím rõ, chi ấm, tuần hoàn tạm ổn định, nhịp thở nhanh nhưng không sốt, không khò khè hay dấu hiệu viêm đường hô hấp. Khí máu động mạch cho thấy tình trạng thiếu oxy và toan chuyển hóa nặng, nồng độ lactate tăng cao. Kết quả X-quang ngực và siêu âm tim không phát hiện bất thường.

Sau khi loại trừ các nguyên nhân thường gặp, bác sĩ nghi ngờ trẻ bị methemoglobin máu, một rối loạn hiếm gặp khiến hemoglobin trong hồng cầu mất khả năng vận chuyển oxy. Để xác định, bác sĩ thực hiện test mẫu máu tiếp xúc khí trời. Kết quả cho thấy máu có màu đen và không đổi màu khi lắc mạnh, đặc trưng cho tình trạng methemoglobinemia.

Ngay lập tức, bé được cho thở oxy, uống than hoạt để loại độc chất, đồng thời tiêm tĩnh mạch thuốc giải độc xanh methylene liều 1mg/kg. Sau 5-10 phút, da trẻ bắt đầu hồng trở lại, chỉ số SpO2 tăng dần lên 95% trong vòng 30 phút.

Theo các bác sĩ Tiến, nitrate (NO₃⁻) thường có trong nước giếng và nhiều loại rau củ như cải bó xôi, củ dền, rau dền. Trong đường tiêu hóa, nitrate có thể chuyển hóa thành nitrite, sau đó oxy hóa hemoglobin (hem Fe²⁺) thành methemoglobin (hem Fe³⁺), gây thiếu oxy mô, tím tái, nguy hiểm cho trẻ nhỏ – đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ thiếu tháng.

Bác sĩ Tiến khuyến cáo phụ huynh nên sử dụng nước máy đã được xử lý đạt chuẩn để nấu ăn cho trẻ. Tránh dùng nước giếng chưa kiểm định chất lượng, đặc biệt là khi chế biến rau có hàm lượng nitrate cao. Việc dùng nước luộc rau màu đỏ như củ dền để pha sữa vì nghĩ “bổ máu” có thể gây hậu quả nghiêm trọng.