Nhật Bản phát triển loại máu nhân tạo phù hợp mọi nhóm máu

Nghiên cứu của các bác sĩ Nhật Bản mở ra một hy vọng mới trong việc lưu trữ và cung cấp máu. Ảnh: Freepik.

Nhóm nhà khoa học do Giáo sư Hiromi Sakai, Đại học Y Nara (Nhật Bản), dẫn đầu đã nghiên cứu và phát triển thành công loại máu nhân tạo mới, có thể sử dụng cho mọi nhóm máu mà không cần xét nghiệm tương thích.

Loại máu này được tạo ra bằng cách chiết xuất hemoglobin - loại protein có chứa sắt, đóng vai trò vận chuyển oxy trong hồng cầu - từ những đơn vị máu hiến đã hết hạn. Hemoglobin sau đó được bao bọc trong một lớp vỏ bảo vệ, tạo thành các tế bào máu đỏ nhân tạo ổn định và không chứa virus.

Nhờ không mang đặc điểm của bất kỳ nhóm máu nào, các tế bào này có thể truyền cho bất kỳ người bệnh nào mà không gây ra phản ứng miễn dịch. Đặc biệt, máu nhân tạo có thể bảo quản ở nhiệt độ phòng trong vòng hai năm và lên đến năm năm nếu trữ lạnh. Điều này vượt trội hơn hẳn so với hồng cầu từ máu hiến, vốn chỉ giữ được tối đa 42 ngày trong điều kiện lạnh.

Các thử nghiệm ban đầu được tiến hành từ năm 2022, với sự tham gia của 12 tình nguyện viên nam khỏe mạnh, độ tuổi từ 20 đến 50. Mỗi người được tiêm tĩnh mạch một liều dung dịch chứa túi hemoglobin với liều lượng tăng dần, tối đa 100 ml. Một số người xuất hiện phản ứng nhẹ nhưng không ghi nhận thay đổi bất thường nào về huyết áp hay các chỉ số sinh tồn khác.

Từ kết quả ban đầu khả quan, đến tháng 7 năm ngoái, nhóm nghiên cứu thông báo đẩy nhanh tiến độ. Tháng 3 năm nay, họ bắt đầu thử nghiệm liều cao hơn (từ 100 đến 400 ml) trên tình nguyện viên. Nếu không phát sinh tác dụng phụ nghiêm trọng, thử nghiệm sẽ bước sang giai đoạn đánh giá hiệu quả điều trị và mức độ an toàn, với kỳ vọng đưa sản phẩm vào ứng dụng thực tế vào khoảng năm 2030.

Trong khi đó, tại Đại học Chuo, Giáo sư Teruyuki Komatsu và cộng sự cũng đang phát triển một loại chất mang oxy nhân tạo khác, sử dụng hemoglobin được bao bọc bằng albumin - một loại protein giúp ổn định huyết áp.

Phương pháp này được kỳ vọng sẽ hỗ trợ điều trị các tình trạng nguy cấp như mất máu nhiều hoặc đột quỵ. Kết quả từ các nghiên cứu trên động vật cho thấy tín hiệu tích cực, mở đường cho các thử nghiệm lâm sàng trên người trong tương lai gần.

Máu giữ vai trò then chốt trong việc điều trị và cấp cứu người bệnh, góp phần cứu sống hàng triệu người mỗi ngày trên khắp thế giới. Tuy nhiên, việc duy trì nguồn cung máu ổn định luôn là một thách thức, đặc biệt tại các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình. Trong khi đó, nhu cầu về máu nhóm O- (nhóm máu hiếm có thể truyền cho mọi người) thường xuyên vượt quá khả năng cung cấp, chưa kể máu hiến tặng cũng chỉ được bảo quản trong thời gian giới hạn.