Bác sĩ y học cổ truyền cảnh báo về 'An cung ngưu hoàng hoàn'

An cung ngưu hoàng hoàn là bài thuốc Đông y cổ truyền hàng trăm năm tuổi của Trung Quốc. Ảnh: Báo Thái Nguyên.

Tại khoa Cấp cứu, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, không ít bệnh nhân đột quỵ được đưa tới trong tình trạng đã tự uống An cung ngưu hoàng hoàn tại nhà. Người nhà thường chia sẻ rằng họ "nghe hàng xóm mách" loại thuốc này có thể giúp bệnh nhân tỉnh lại.

Thực tế, phần lớn đã bỏ lỡ "thời gian vàng" can thiệp y tế, đặc biệt ở trường hợp xuất huyết não - khi chúng hoàn toàn không có tác dụng, thậm chí có thể khiến tình trạng nặng hơn.

Thuốc quý nhưng không phải "thần dược"

An cung ngưu hoàng hoàn là bài thuốc Đông y cổ truyền hàng trăm năm tuổi của Trung Quốc, gồm các thành phần như ngưu hoàng, chu sa, xạ hương, hoàng liên, hoàng cầm, hùng hoàng, trân châu… Theo y học cổ truyền, thuốc có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, khai khiếu, trấn kinh, phù hợp với thể trạng "nội nhiệt thịnh" - biểu hiện bằng sốt cao, mê sảng, co giật.

Tuy nhiên, hơn 80% ca đột quỵ là nhồi máu não (thể hàn), cần được cấp cứu y tế ngay, không phải dùng An cung ngưu hoàng hoàn. Trong thể này, thuốc có thể làm lạnh cơ thể, giảm tưới máu não, và nguy hiểm nếu bệnh nhân bị xuất huyết não, do một số thành phần có tính chống đông nhẹ, dễ làm tăng chảy máu.

Nguy cơ từ thành phần độc tính An cung ngưu hoàng hoàn chứa dược liệu có độc tính như chu sa (thủy ngân) và hùng hoàng (asen). Dùng sai chỉ định có thể gây hại cho gan, thận, hệ thần kinh, kèm nhiều tác dụng phụ: rối loạn tiêu hóa, dị ứng, rối loạn nhịp tim, co giật. Trên thị trường, không ít sản phẩm trôi nổi bị phát hiện chứa hàm lượng kim loại nặng vượt ngưỡng an toàn.

Bác sĩ khoa Cấp cứu thăm khám cho bệnh nhân uống An cung ngưu hoàng hoàn chữa đột quỵ. Ảnh: BVCC.

Không phủ nhận giá trị, nhưng phải dùng đúng

Khuyến cáo của Bộ Y tế:

Chỉ dùng khi được bác sĩ YHCT chẩn đoán trúng phong nhiệt (sốt cao, mê sảng, mạch nhanh, mặt đỏ).Tuyệt đối không dùng cho trúng phong hàn, xuất huyết não, hoặc khi chưa có chẩn đoán rõ ràng.Không dùng cho phụ nữ mang thai, trẻ dưới 3 tuổi, người suy gan thận nặng.

Với đột quỵ, điều quan trọng nhất là đưa bệnh nhân tới cơ sở y tế chuyên khoa trong vòng 3-6 giờ từ khi xuất hiện triệu chứng. Chỉ khi chụp CT hoặc MRI sọ não, bác sĩ mới xác định được loại đột quỵ để điều trị đúng hướng: tiêu sợi huyết, can thiệp nội mạch hoặc điều trị nội khoa.

Việc tự ý dùng An cung ngưu hoàng hoàn tại nhà không giúp phân biệt thể bệnh, lại làm chậm tiếp cận y tế hiện đại - mất đi cơ hội sống và khả năng hồi phục cho bệnh nhân.

Là bác sĩ y học cổ truyền, chúng tôi không phủ nhận giá trị của các bài thuốc cổ, trong đó có An cung ngưu hoàng hoàn. Tuy nhiên, cần nhìn nhận đúng vai trò, chỉ định và giới hạn của thuốc. Việc sử dụng cần dựa trên y lý - y chứng - y đức, tuyệt đối không nên biến một bài thuốc quý thành một niềm tin mù quáng gây hại.