Nỗi ám ảnh đằng sau miếng thịt tái

Nguy cơ nhiễm ký sinh trùng khi ăn thịt bò tái. Ảnh: sven_brandsma.

Tại Việt Nam, bệnh sán dây trưởng thành phân bố rải rác trên cả nước, tỷ lệ nhiễm dao động 0,5-12%. Trong đó, sán dây bò chiếm tới 70-80% số ca, còn sán dây lợn chỉ 10-20%.

TS.BS Trần Huy Thọ, Phó giám đốc Bệnh viện Đặng Văn Ngữ, Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương, cho biết bệnh viện từng điều trị nhiều ca sán não, phần lớn ở người có thói quen ăn thịt sống, nem chạo, nem thính, tiết canh.

Khi ăn những món này, ấu trùng sán lợn đi vào cơ thể, di chuyển tới cơ, mắt, não và phát triển thành nang sán. Nếu nang nằm ở cơ, người bệnh xuất hiện u nhỏ cứng như hạt đỗ, hạt lạc, di động dễ, không đau, không ngứa. Nếu nang vào mắt có thể gây tăng nhãn áp, giảm thị lực hoặc mù lòa. Nặng hơn, khi nang ký sinh trong não, bệnh nhân có thể co giật, động kinh, liệt tay chân hoặc nửa người, nói ngọng, rối loạn trí nhớ, thậm chí tử vong.

Ấu trùng sán lợn sau khi lọt qua thành ruột sẽ theo máu đi khắp cơ thể. Có trường hợp hình thành u cục dưới da - dân gian hay gọi là "sán cơ" - nổi lên như hạt ngô, hạt đậu, khi ấn vào thấy căng và đàn hồi. Nếu ở não, chúng gây viêm, tăng áp lực nội sọ, khiến bệnh nhân đau đầu, buồn nôn, co giật, rối loạn hành vi, thậm chí có biểu hiện giống tâm thần.

Không chỉ sán lợn, sán dây bò cũng gây nhiều phiền toái. Bác sĩ chuyên khoa I Trần Quốc Tuấn, Phó trưởng khoa Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Bãi Cháy, cho biết khi ăn thịt bò chưa chín kỹ, ấu trùng sán bò sẽ vào ruột, bám vào niêm mạc nhờ giác hút và phát triển thành sán trưởng thành.

"Loài này hút chất dinh dưỡng, gây viêm ruột, rối loạn tiêu hóa, đau bụng, sụt cân, thiếu máu, chóng mặt, hạ huyết áp. Một trong những ám ảnh lớn nhất là cảnh đốt sán chui ra từ hậu môn, bò lổm ngổm ra ngoài", bác sĩ Tuấn nói.

Để xác định bệnh nhân nhiễm sán bò hay sán lợn, người dân cần làm xét nghiệm sinh học phân tử. Bác sĩ Trần Huy Thọ cho biết sán dây bò ít khi gây tổn thương não như sán lợn và thường chỉ cần dùng một liều thuốc đặc hiệu là có thể điều trị ổn. Tuy nhiên, người bệnh vẫn có thể tái nhiễm nếu duy trì thói quen ăn thịt tái.

Các chuyên gia khuyến cáo, để phòng ngừa, người dân nên định kỳ tẩy giun và duy trì lối sống an toàn: ăn thịt chín, không ăn tiết canh, hạn chế các món tái, rửa tay sạch sẽ trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh, uống nước đun sôi để nguội. Điều kiện khí hậu nhiệt đới tại Việt Nam là môi trường thuận lợi cho ký sinh trùng phát triển, do đó việc phòng bệnh càng cần được chú trọng.