06/11/2025 18:00

Khuyến sinh bằng chính sách mua nhà ở xã hội, tại sao không?

Đề xuất của Bộ Y tế bổ sung nhóm 'phụ nữ sinh đủ hai con, hoặc nam giới có hai con đẻ mà không có vợ hoặc vợ đã qua đời' vào diện được ưu tiên mua, thuê mua nhà ở xã hội đang thu hút nhiều ý kiến.

Chính sách này được kỳ vọng vừa hỗ trợ người nuôi con nhỏ vừa khuyến khích sinh đủ hai con trong bối cảnh mức sinh ở nhiều địa phương ngày càng giảm.

Gia đình trẻ "xoay xở" giữa áp lực nợ vay nhà

Chị Y.H. (33 tuổi, TP.HCM) chia sẻ vợ chồng chị đã kết hôn nhiều năm, hiện có một bé 7 tuổi. Cả hai đều mong muốn sinh đủ hai con nhưng gánh nặng kinh tế khiến ước mơ ấy vẫn phải tạm gác lại.

Với tổng thu nhập khoảng 30 triệu đồng/tháng, hai vợ chồng quyết định mua một căn hộ chung cư để "an cư lập nghiệp". Tuy nhiên để có đủ tiền, cả hai buộc phải vay ngân hàng, mỗi tháng trả cả gốc lẫn lãi gần 20 triệu đồng trong nhiều năm liền. Số tiền còn lại chỉ đủ để trang trải chi phí sinh hoạt hằng ngày.

"Cuộc sống ở khu đô thị đắt đỏ, từ ăn uống, đi lại cho đến học hành của con nhỏ đều tốn kém. Dù rất muốn có thêm con nhưng chúng tôi chưa dám quyết định vì áp lực tài chính quá lớn. Nặng nhất vẫn là khoản vay mua nhà", chị H. chia sẻ.

Theo chị, những chính sách hỗ trợ người sinh đủ hai con được vay, mua Khuyến sinh bằng chính sách mua nhà ở xã hội, tại sao không? - Ảnh 2. Đàn ông '2 con, không có vợ' được ưu tiên mua nhà ở xã hội

Các chính sách được đề xuất bao gồm nhiều biện pháp từ lãnh đạo, giáo dục, y tế đến truyền thông, hỗ trợ tài chính. Tất cả đều nhằm mục tiêu gia tăng mức sinh và xây dựng môi trường thuận lợi cho việc lập gia đình, sinh con và nuôi dưỡng thế hệ trẻ.

Trong đó đặc biệt là giải pháp về lao động việc làm, cải thiện môi trường làm việc cho phụ nữ và gia đình, có cơ chế chính sách hướng đến miễn giảm thời gian chăm sóc và chế độ làm việc hợp lý đối với lao động nữ và lao động mang thai, chăm sóc con nhỏ, nhất là những người sinh từ hai con trở lên.

Các cơ quan, đơn vị doanh nghiệp cần cởi mở hơn với người trẻ bằng cách giảm áp lực, kiến tạo các điều kiện tốt nhất giúp người trẻ có thời gian thiết lập kế hoạch cuộc đời sớm kết hôn, sinh con.

Các ngân hàng chính sách xã hội cần nghiên cứu xây dựng các sản phẩm, gói ưu đãi tín dụng về mang thai, thai sản cho các cặp vợ chồng chưa sinh con, sinh đủ hai con, sinh con thứ ba. Đồng thời nghiên cứu hỗ trợ tài chính trực tiếp, kịp thời phù hợp đối với những gia đình thực hiện tốt chính sách về dân số.

Cần tính minh bạch, rõ ràng

Một chuyên gia trong lĩnh vực dân số bày tỏ chính sách này được coi là hướng đi tích cực. Đặc biệt khi chi phí nuôi dạy con ngày càng cao, việc có thêm ưu tiên về nhà ở giúp gia đình trẻ bớt gánh nặng kinh tế, qua đó thúc đẩy quyết định sinh con.

"Tuy nhiên để chính sách đi vào thực tế không đơn giản. Trước hết, việc xác định chính xác đối tượng "sinh đủ hai con" hay "nam giới có hai con đẻ, không có vợ" cần cơ sở dữ liệu dân cư đồng bộ và thủ tục hành chính rõ ràng.

Bên cạnh đó, thực tế nguồn cung nhà ở xã hội hiện nay còn hạn chế, nhiều người thuộc diện ưu tiên hiện nay vẫn khó tiếp cận. Vì vậy khi mở rộng nhóm ưu tiên mới có thể làm tăng áp lực lên nguồn cung, khiến chính sách khó khả thi.

Ngoài ra, kinh nghiệm quốc tế cho thấy ưu tiên nhà ở chỉ là một phần rất nhỏ tác động đến quyết định sinh con. Nếu không đi kèm hỗ trợ toàn diện về tài chính, giáo dục, y tế và môi trường làm việc thân thiện với cha mẹ trẻ nhỏ, chính sách sẽ khó tạo chuyển biếnrõ rệt", vị này nhận định.

Chuyên gia này cũng cho rằng có thể thí điểm tại một số địa phương có tỉ lệ sinh thấp, sau đó đánh giá tác động tổng thể để có thể thực hiện lâu dài.

Một chuyên gia trong lĩnh vực dân số tại TP.HCM cũng nhận định để mỗi gia đình sinh được hai con thì thu nhập của một gia đình hai người phải đi làm nuôi được bốn người (hai người lớn, hai trẻ em). Để làm được điều này từ phía Chính phủ, các doanh nghiệp và người lao động cần thống nhất về chủ trương và giải pháp để gia đình có hai người đi làm có đủ thu nhập để nuôi dạy, cho học đàng hoàng với hai người con.

Bên cạnh đó, một trong những giải pháp quan trọng là có thị trường nhà ở có tính cạnh tranh, sự hỗ trợ và giám sát của Nhà nước để người lao động có thể thuê hoặc mua nhà với giá cả chấp nhận được. Điều này nhằm để việc không có nhà không trở thành một điều kiện không thể vượt qua khi kết hôn.