Loại virus hoang dại trở lại Châu Âu sau hàng chục năm, WHO cảnh báo

Một mẫu nước thải tại Đức vừa phát hiện sự hiện diện của virus bại liệt hoang dại. Ảnh: The Independent.

Một mẫu nước thải tại Đức vừa phát hiện sự có mặt của virus bại liệt hoang dại, theo thông báo của Viện Robert Koch và Tổ chức Y tế Thế giới. Theo Reuters, đây là bước lùi đáng lo ngại trong nỗ lực xóa sổ hoàn toàn căn bệnh từng gây tử vong và liệt cơ trên toàn cầu.

Phát hiện xuất hiện hơn ba thập kỷ sau ca mắc bại liệt hoang dại cuối cùng được xác nhận tại Đức, và là lần đầu loại virus này được nhận diện qua hệ thống giám sát nước thải kể từ khi chương trình được triển khai năm 2021.

Trường hợp đầu tiên tại Châu Âu kể từ năm 2010

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xác nhận đây là trường hợp đầu tiên được ghi nhận tại châu Âu kể từ năm 2010, nhấn mạnh rằng không quốc gia nào hoàn toàn miễn nhiễm trước nguy cơ virus bại liệt xâm nhập. Dù vậy, cơ quan này đánh giá nguy cơ lây lan tại Đức hiện rất thấp nhờ tỷ lệ tiêm vaccine cao.

Viện Robert Koch cho biết virus bại liệt hoang dại type 1 (WPV1) được phát hiện trong một mẫu nước thải và đến nay chưa ghi nhận ca nhiễm nào ở người. Cơ quan này nhấn mạnh nguy cơ đối với cộng đồng vẫn “rất thấp”, một phần nhờ bao phủ vaccine rộng rãi, một phần do các kết quả dương tính trong nước thải chỉ xuất hiện rời rạc.

Bại liệt là bệnh do virus gây ra, có thể dẫn đến tử vong hoặc liệt cơ vĩnh viễn nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa bằng tiêm chủng. Hiện hai dạng virus bại liệt tiếp tục lưu hành trên thế giới là dạng hoang dại, chỉ còn tồn tại ở Afghanistan và Pakistan, và dạng liên quan vaccine, xuất phát từ những trường hợp hiếm hoi virus giảm độc lực trong vaccine uống đột biến và lan truyền tại các cộng đồng có tỷ lệ tiêm chủng thấp.

Xét nghiệm nước thải là công cụ giám sát quan trọng đang được sử dụng rộng rãi để theo dõi cả hai dạng virus. Đức đã phát hiện nhiều mẫu nước thải dương tính với virus liên quan vaccine từ cuối năm 2024, tương tự xu hướng ghi nhận tại một số quốc gia châu Âu khác, trong đó có Anh.

Vaccine bại liệt. Ảnh: CNN.

Theo WHO, châu Âu đã không ghi nhận virus bại liệt hoang dại suốt nhiều năm, với các ca cuối cùng xuất hiện tại Nga và Tajikistan vào năm 2010, trước đó là Thụy Sĩ năm 2007. Khu vực này được tuyên bố “xóa sổ bại liệt hoang dại” từ năm 2002. Riêng tại Đức, ca mắc trong nước cuối cùng được ghi nhận từ năm 1990.

WHO cho biết mẫu virus mới phát hiện tại Đức có liên quan đến chủng đang lưu hành ở Afghanistan. Người phát ngôn chương trình xóa sổ bại liệt của WHO nhận định phát hiện này phản ánh hiệu quả của hệ thống giám sát tại Đức, khi có thể phát hiện virus dù chưa ghi nhận ca mắc nào. “Trong lúc cả thế giới chờ đợi mục tiêu xóa sổ hoàn toàn bại liệt, giám sát chủ động như thế này chính là biện pháp bảo vệ tốt nhất”, ông nói.

Bộ Y tế yêu cầu tăng cường phòng, chống

Tại Việt Nam, công tác phòng chống bại liệt cũng đang diễn ra mạnh mẽ. Bộ Y tế vừa ban hành Công văn 7830/BYT-PB yêu cầu các địa phương, viện vệ sinh dịch tễ/Pasteur và các bệnh viện tăng cường công tác phòng, chống bệnh bại liệt.

Bộ đề nghị các tỉnh, thành rà soát khu vực có tỷ lệ tiêm vaccine bại liệt thấp để tiêm bù, bổ sung; phối hợp chặt chẽ với các địa phương giáp Lào trong trao đổi thông tin dịch tễ; tăng cường giám sát liệt mềm cấp và bệnh bại liệt tại tất cả cơ sở y tế; nhập liệu ca bệnh trong vòng 48 giờ.

Các địa phương cần nâng cao tỷ lệ uống và tiêm vaccine bại liệt, rà soát tiền sử tiêm chủng, triển khai tiêm vét cho nhóm chưa đủ liều, đồng thời bảo đảm công tác thu dung, điều trị, kiểm soát nhiễm khuẩn và truyền thông về phòng bệnh cho người dân.

Các bệnh viện trực thuộc Bộ cần tăng cường đào tạo, hỗ trợ chẩn đoán - điều trị, giám sát liệt mềm cấp và phối hợp lấy mẫu xét nghiệm. Bộ Y tế yêu cầu các tỉnh bảo đảm kinh phí, tổ chức truyền thông đa dạng và thành lập đoàn kiểm tra việc triển khai công tác phòng, chống bại liệt trên địa bàn.