Căn bệnh gây tổn thương phổi gấp 3 lần hút thuốc

Một nghiên cứu vừa được công bố trên tạp chí ERJ Open Research cho thấy các tế bào phổi của người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) tích tụ lượng carbon cao gấp ba lần so với người hút thuốc nhưng không mắc bệnh. Công trình do bác sĩ James Baker và bác sĩ Simon Lea thuộc Đại học Manchester (Anh) dẫn dắt.

Theo nhóm tác giả, COPD là căn bệnh phức tạp, liên quan đến cả yếu tố di truyền lẫn môi trường, đặc biệt là việc hít phải carbon từ khói thuốc lá hoặc không khí ô nhiễm.

“Chúng tôi muốn hiểu rõ điều gì xảy ra bên trong tế bào phổi khi carbon tích tụ và liệu điều đó có ảnh hưởng đến khả năng bảo vệ của phổi hay không”, bác sĩ Baker cho biết.

COPD ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và sức khỏe người bệnh. Ảnh: Shutterstock.

Trong nghiên cứu, nhóm chuyên gia đã phân tích mô phổi thu được từ 28 bệnh nhân COPD và 15 người hút thuốc không mắc bệnh. Tất cả mẫu đều không chứa tế bào ung thư.

Dưới kính hiển vi, họ đo kích thước tế bào và lượng carbon tích tụ bên trong các đại thực bào phế nang. Đây là loại tế bào đóng vai trò như tuyến phòng vệ đầu tiên, có nhiệm vụ tiêu diệt bụi bẩn, vi khuẩn và mầm bệnh xâm nhập vào phổi. Tuy nhiên, khi tiếp xúc với hạt carbon, các đại thực bào này có xu hướng phình to và tiết ra các loại protein gây viêm.

Kết quả phân tích cho thấy ở người mắc COPD, lượng carbon trong các tế bào này cao hơn ba lần so với nhóm đối chứng. Các tế bào chứa carbon cũng có kích thước lớn hơn rõ rệt. Đặc biệt, những bệnh nhân có nồng độ carbon tích tụ cao thường có chức năng hô hấp kém hơn.

Những hạt carbon này có thể đến từ nhiều nguồn như khói thuốc, khí thải diesel hoặc bụi mịn trong không khí. Khi xâm nhập vào phổi, chúng không chỉ tích tụ mà còn kích hoạt phản ứng viêm, khiến các tế bào phì đại và dễ tổn thương hơn.

“Điều khiến chúng tôi đặc biệt quan tâm là tế bào của bệnh nhân COPD lại tích tụ carbon nhiều hơn và có phản ứng viêm rõ ràng hơn. Điều này cho thấy có thể cơ thể họ gặp khó khăn trong việc loại bỏ carbon ra khỏi phổi”, bác sĩ Lea lý giải.

Ông cũng không loại trừ khả năng việc tiếp xúc lâu dài với bụi mịn và không khí ô nhiễm là yếu tố góp phần khiến carbon tích tụ, làm nặng thêm tình trạng bệnh. Tuy nhiên, các nhà khoa học cho rằng cần thực hiện thêm những nghiên cứu dài hạn để theo dõi tiến trình tích tụ carbon trong phổi và những thay đổi tế bào theo thời gian.

Nhận định về phát hiện này, Giáo sư Fabio Ricciardolo, Chủ tịch nhóm chuyên trách theo dõi bệnh hô hấp thuộc Hội Hô hấp châu Âu, hiện giảng dạy tại Đại học Torino (Ý), cho biết: “Kết quả cho thấy các tế bào phổi của bệnh nhân COPD tích tụ carbon bất thường, điều này có thể làm thay đổi cấu trúc và chức năng của tế bào, từ đó làm tăng phản ứng viêm và khiến phổi hoạt động kém hiệu quả hơn.”

Theo các chuyên gia, nghiên cứu này góp phần lý giải vì sao ô nhiễm không khí lại làm tăng nguy cơ mắc hoặc khiến COPD tiến triển nặng. Từ đó cho thấy việc cải thiện chất lượng không khí và hỗ trợ người dân bỏ thuốc lá là những bước quan trọng trong phòng ngừa các bệnh lý hô hấp mạn tính.