 |
Theo số liệu GLOBOCAN 2022, ung thư phổi là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu do ung thư trên thế giới và thứ 2 tại Việt Nam. Ảnh: Shutterstock. |
Mỗi năm, Việt Nam ghi nhận trên 26.000 ca mắc mới
PGS.TS Phạm Cẩm Phương, Giám đốc Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu, Bệnh viện Bạch Mai. Ảnh: BVCC.
Vị chuyên gia cũng cho hay ung thư phổi không phải bệnh di truyền trực tiếp, song những người có tiền sử gia đình mắc bệnh (cha mẹ, anh chị em ruột) có nguy cơ cao gấp 2-3 lần. Việc sàng lọc gene chủ yếu phục vụ điều trị, chẳng hạn phát hiện đột biến EGFR để chỉ định thuốc trúng đích. Với người khỏe mạnh, hiện chưa có khuyến cáo sàng lọc gene đại trà. Tuy nhiên, trong trường hợp gia đình có nhiều người mắc ung thư, có thể cân nhắc xét nghiệm và tư vấn di truyền.
Công nghệ mới thay đổi "cuộc chiến" với ung thư phổi
Trao đổi với Tri Thức - Znews, giáo sư, bác sĩ Mai Trọng Khoa, nguyên Phó giám đốc Bệnh viện Bạch Mai, hiện là chuyên gia cao cấp tại Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu, giảng viên cao cấp Đại học Y Hà Nội, cho biết ung thư phổi hiện nằm trong nhóm bệnh ung thư hàng đầu ở nam giới. Ông nhấn mạnh tại Việt Nam cũng như trên thế giới, số ca mắc ung thư nói chung và ung thư phổi nói riêng đều đang gia tăng.
"Chính vì vậy, song song với tỷ lệ mắc cao, tỷ lệ tử vong do ung thư, đặc biệt là ung thư phổi, cũng đang gia tăng, nhất là ở những quốc gia có nền kinh tế kém phát triển, trình độ dân trí hạn chế hoặc người dân duy trì lối sống không lành mạnh", GS Khoa nói.
Tuy nhiên, dù đối mặt với thách thức, y học đã có những bước tiến đáng kể trong chẩn đoán và điều trị ung thư phổi. Vị chuyên gia cho hay khoảng 10 năm trước, ung thư phổi gần như đồng nghĩa với tiên lượng xấu. Hầu hết bệnh nhân được phát hiện muộn, thời gian sống ngắn.
 |
Nhờ sự phát triển của sinh học phân tử, y học đã có nhiều bước tiến trong chẩn đoán và điều trị. Ảnh: Freepik. |
Những năm gần đây, nhờ sự phát triển của sinh học phân tử, y học đã có nhiều bước tiến trong chẩn đoán và điều trị. Các liệu pháp điều trị đích, thuốc ức chế tyrosine kinase, hóa trị, xạ trị hiện đại đã cải thiện đáng kể hiệu quả ở bệnh nhân giai đoạn tiến xa.
Đặc biệt, Bệnh viện Bạch Mai mới đây phối hợp với Trường Đại học Công nghệ - Đại học Quốc gia Hà Nội phát triển phần mềm trí tuệ nhân tạo (AI) hỗ trợ chẩn đoán ung thư phổi.
Phần mềm có khả năng phân tích đồng thời ba loại hình ảnh:
CT lồng ngực: Tự động phát hiện nốt bất thường, vùng nghi ngờ ung thư.Nội soi phế quản: Nhận diện tổn thương ở cả những vị trí khó quan sát, gợi ý vị trí cần sinh thiết.Mô bệnh học: Phân loại tế bào, xác định chính xác loại ung thư phổi.Kết quả thử nghiệm cho thấy hệ thống giúp bác sĩ phát hiện nhanh và chính xác hơn, giảm bớt khối lượng công việc. Đây là lần đầu tiên tại Việt Nam một bệnh viện ứng dụng AI đồng bộ trên 3 loại hình ảnh chẩn đoán ung thư phổi.
Ngoài ra, các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh hiện đại như PET, PET/CT hay PET-MRI đang giúp bác sĩ phát hiện ung thư ngay từ giai đoạn sớm, khi khối u còn rất nhỏ. Song song với đó, sinh học phân tử cho phép xác định chính xác các đột biến gene, từ đó xây dựng phác đồ điều trị cá thể hóa bằng thuốc nhắm trúng đích hoặc liệu pháp miễn dịch.
GS Mai Trọng Khoa cho biết một trong những công nghệ mới đầy tiềm năng là theranostics - phương pháp kết hợp giữa chẩn đoán và điều trị, trong đó thuốc miễn dịch được gắn với đồng vị phóng xạ để tấn công trực tiếp tế bào ung thư.
Theo ông, đây được xem như "cánh cửa mới" cho những bệnh nhân đã không còn đáp ứng với phẫu thuật, hóa trị, xạ trị hay các loại thuốc miễn dịch. Những tiến bộ này đang mở ra hy vọng sống cho nhiều bệnh nhân ung thư phổi, ngay cả trong các ca bệnh khó và phức tạp.
Mục Sức khỏe giới thiệu cuốn sách Tầng giếng sâu – cuốn sách mang tới cho người đọc một cái nhìn đầy đủ và sâu sắc hơn về những ảnh hưởng của "nghịch cảnh thời thơ ấu" (ACE) với sức khỏe tinh thần của con người.
