 |
Phát biểu tại tổ, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh rằng các chương trình liên quan đến y tế, giáo dục và văn hóa đều là những trụ cột quan trọng, là động lực phát triển quốc gia. |
Sáng 25/11, trong phiên thảo luận tổ tại Kỳ họp thứ X, Quốc hội khóa XV, các đại biểu cho ý kiến về Chương trình mục tiêu quốc gia chăm sóc sức khỏe, dân số và Chương trình hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2025-2035.
Phát biểu tại tổ, Tổng Bí thư
Tổng Bí thư phân tích các chương trình mục tiêu quốc gia không nên bị ràng buộc trong phạm vi của riêng ngành y tế hay giáo dục, mà phải mang tính tổng thể, phản ánh định hướng của toàn xã hội.
Ông dẫn chứng thực tế thời gian qua nhiều chương trình mục tiêu quốc gia còn chồng chéo, tạo ra nhiều đầu mối hành chính, nhiều cuộc họp nhưng kết quả chưa đạt như kỳ vọng.
"Khi mọi lĩnh vực, từ miền núi đến nông thôn, từ giáo dục tới y tế, đều được đưa vào chung một chương trình lớn, sẽ rất khó xác định ai chịu trách nhiệm chính và người dân được thụ hưởng ra sao. Vì vậy, cần làm rõ ranh giới, phạm vi, mục tiêu của từng chương trình để bảo đảm triển khai thuận lợi, tránh tình trạng bộ ngành, địa phương nào cũng tham gia nhưng không rõ cơ quan chịu trách nhiệm chính", Tổng Bí thư Tô Lâm nói.
Theo Tổng Bí thư, cần thống nhất lại cách thiết kế các chương trình mục tiêu quốc gia để tránh việc "cái nào cũng quan trọng", dẫn đến phân tán nguồn lực và mục tiêu không đạt như mong muốn.
Hướng mạnh vào dự phòng, thanh toán các bệnh truyền nhiễm
Đối với y tế, ông nhấn mạnh cần định hình rõ ngành phải đạt được gì vào các mốc 2025 và 2030, đặc biệt là trong nâng cao sức khỏe nhân dân.
Ông cho rằng hệ thống y tế đang tập trung quá nhiều vào khám chữa bệnh - giống như "chữa cháy", trong khi chăm sóc sức khỏe ban đầu và dự phòng bệnh tật chưa được đặt đúng trọng tâm. Vì vậy, chương trình mục tiêu quốc gia cần hướng mạnh vào dự phòng, thanh toán các bệnh truyền nhiễm còn tồn tại.
Tổng Bí thư đưa ra ví dụ nhiều nước đã loại bỏ bệnh lao, sốt rét từ lâu, nhưng Việt Nam vẫn phải duy trì công tác phòng chống tốn kém, chưa dứt điểm. Ông đặt câu hỏi chương trình mục tiêu quốc gia cần làm gì để chấm dứt triệt để các bệnh như lao, viêm gan, sốt rét, sốt xuất huyết?
"Tập trung làm sao xóa được các bệnh truyền nhiễm. Thế giới đã đi rất xa rồi chúng ta vẫn còn ở lại, lúc nào cũng ám ảnh chỗ nào đó vẫn còn bệnh. Cả quốc gia phải tập trung vào làm. Phải dứt điểm đi để còn làm việc khác", Tổng Bí thư nêu quan điểm.
Theo ông, thay vì dàn trải, chương trình phải có mục tiêu rõ ràng, cụ thể, giải quyết dứt điểm từng vấn đề.
 |
Bác sĩ Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 thăm khám cho bệnh nhân. Ảnh: Việt Linh. |
Bên cạnh bệnh truyền nhiễm, ông lưu ý cần quan tâm đến các yếu tố gây bệnh không lây nhiễm xuất phát từ môi trường sống. Ví dụ, môi trường không khí, chất lượng nước, an toàn vệ sinh thực phẩm… đều là nguyên nhân trực tiếp dẫn tới nhiều loại bệnh.
Tổng Bí thư nhấn nhấn mạnh rằng đầu tư vào y tế dự phòng, môi trường sống an toàn là nền tảng của sức khỏe cộng đồng. Cuộc sống hiện đại đòi hỏi nước sạch phải uống được ngay từ vòi, trong khi người dân Việt Nam vẫn lo ngại dù đã đun sôi hoặc sử dụng nước đóng chai. Việc này cho thấy cần đầu tư bài bản hơn để giải quyết tận gốc.
"Nếu chúng ta cứ tập trung y tế, chữa bệnh nhưng cứ để môi trường như thế, nước bẩn như thế, ăn uống vô tội vạ như thế thì sẽ nảy sinh bệnh. Căn cơ của những bệnh này không được chăm lo, không được giải quyết thì xây bao nhiêu bệnh viện cũng không đủ, đào tạo bao nhiêu bác sĩ cũng không thể giải quyết tận gốc", Tổng Bí thư nói.
Ông cũng nêu thực tế rằng nhiều nhiệm vụ bình thường của ngành y tế lại bị đưa vào chương trình mục tiêu quốc gia, gây lãng phí nguồn lực và làm sai lệch trọng tâm. Vì vậy, việc xác định nhiệm vụ nào thuộc trách nhiệm thường xuyên, nhiệm vụ nào thuộc mục tiêu quốc gia là rất quan trọng.
Bên cạnh đó, cả lĩnh vực y tế và giáo dục đều có ba vấn đề cốt lõi: cơ sở hạ tầng và trang thiết bị; đội ngũ thầy giáo, thầy thuốc; và chuẩn mực đạo đức - nhân cách. Ông nhấn mạnh đội ngũ thầy thuốc, thầy giáo phải thực chất, chuẩn mực, được đào tạo bài bản và giữ vững phẩm chất để xứng đáng với sự tôn vinh của xã hội, đồng thời cần xử lý nghiêm các trường hợp sai phạm để không ảnh hưởng đến uy tín chung của ngành.
Trong cuốn sách Sống khỏe mạnh không phụ thuộc vào thuốc, giáo sư Ryoko Chiba cho rằng nguyên tắc cơ bản khi sử dụng thuốc trong cuộc sống thường ngày chính là “ngắn và cụ thể”. Khi nào bị bệnh thì uống thuốc. Hết bệnh thì nhanh chóng ngừng thuốc. Tuy nhiên, nếu chỉ thay đổi mỗi cách sử dụng thuốc thì chúng ta không thể khỏe mạnh lên. Để thật sự khỏe mạnh, mỗi chúng ta cũng cần thay đổi cả thói quen sống và cách suy nghĩ của mình.
